عنوان جلسه استماع: «یمن تحت حمله حوثی‌های مورد حمایت ایران»

ریاست جلسه: خانم ایلیانا راس لیتنن عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت فلوریدا

شخصیت پاسخگو: جرالد ام فیریستین[2] معاون دستیار وزیر امورخارجه در امور خاورنزدیک و سفیر سابق امریکا در یمن

موضوعات مطروحه: اهمیت و جایگاه یمن برای عربستان و امریکا، نقش ایران در یمن، ائتلاف متجاوزان و احتمال گسترش آن، نقش مصر، پاکستان و ترکیه در این تحولات، حمله زمینی به یمن، جایگاه حوثی ها در یمن، سیاست خارجی اوباما دریمن، انتقال تروریست های سوریه و عراق به یمن، حضور ناو ایرانی در خلیج عدن، راه‌حل‌های خروج از بحران یمن، انتصاب خالد بحاح به عنوان نخست وزیر و جنگ نیابتی ایران و عربستان

تاریخ استماع: چهاردهم آوریل 2015 / سه‌شنبه، 25 فروردین

***

روز چهاردهم آوریل 2015 (سه شنبه، 25 فروردین 1394) جلسه استماعی در ساختمان کنگره با عنوان «یمن تحت حمله حوثی‌های مورد حمایت ایران» تشکیل شد. ریاست این جلسه را خانم ایلیانا راس لیتنن[3] عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت فلوریدا برعهده داشت. مقام دولتی حاضر در این جلسه استماع برای پاسخ به پرسش‌های اعضای کنگره، جرالد ام فیریستین[4] معاون دستیار وزیر امورخارجه آمریکا در امور خاورنزدیک بود وی همچنین به مدت دوسال از سپتامبر 2010 تا سپتامبر 2013 سفیر امریکا در یمن بوده است.

در این استماع به مسائل و موضوعات مهمی چون اهمیت و جایگاه یمن برای عربستان و امریکا، نقش ایران در یمن، ائتلاف متجاوزان و احتمال گسترش آن، نقش مصر، پاکستان و ترکیه در این تحولات، حمله زمینی به یمن، جایگاه حوثی ها در یمن، سیاست خارجی اوباما دریمن، انتقال تروریست های سوریه و عراق به یمن، حضور ناو ایرانی در خلیج عدن، راه‌حل‌های خروج از بحران یمن، انتصاب خالد بحاح به عنوان نخست وزیر و جنگ نیابتی پرداخته و اشاره می‌شود.

گروه رصد اندیشکده راهبردی تبیین خلاصه ای از مهم‌ترین نکات مطروحه در این استماع را در اختیار کارشناسان و شما مخاطبان گرامی قرار می‌دهد.

***

ایلیانا راس لیتنن/ جمهوری‌خواه:

انتقاد شدید از سیاست های اوباما در یمن

در تاریخ دهم سپتامبر سال گذشته، رئیس جمهور اوباما طرح خود مبنی بر تضعیف و نابودی گروه تروریستی حکومت اسلامی عراق و شام (داعش) را به مردم آمریکا ارائه نمود. وی ضمن اعلام نقش آمریکا در جنگ علیه داعش، بر استراتژی ایالات‌متحده در یمن تأکید و این کشور را به عنوان مدلی موفق که می­تواند در جنگ علیه داعش نیز مدنظر قرار گیرد، معرفی نمود.

با ابن وجود، در حدود یک هفته پیش، حوثی­های تحت حمایت ایران، پایتخت یمن را اشغال و آن را تحت کنترل خود درآوردند. بااین‌حال، حتی با آنکه از زمان فرار رئیس جمهور هادی از هیچ گونه شریک و دوست مؤثری در خاک این کشور برخوردار نیستیم، اما دولت همچنان به تحسین از عملیات ضد ترور در یمن به عنوان یک مدل موفق ادامه داد.

اما شاید بتوان عدم حساسیت و نگاه کوته نظرانه­ی نگران کننده به این موضوع را به گونه­‌ای حیرت انگیز زمانی دریافت که جاش ارنست، وزیر مطبوعات در یک مصاحبه مطبوعاتی، علیرغم تمامی نشانه­‌های دال بر این تناقض، در پاسخ به این پرسش که آیا این مدل علیرغم سقوط دولت مرکزی در یمن و عقب نشینی تمامی پرسنل ما، شامل نیروهای ویژه، همچنان موفقیت آمیز است، پاسخ مثبت داد، به خوبی آشکار گردد.

سؤال مهم این است: ما اکنون کجا ایستاده­‌ایم؟

رئیس جمهور هادی مجبور به فرار شده است، عربستان سعودی رهبری ائتلافی متشکل از 10 کشور عربی را در عملیاتی با نام طوفان قاطع بر عهده گرفته است که تاکنون تنها شامل حملات هوایی بوده است، ولیکن به‌زودی می‌تواند حملات زمینی را نیز در برگیرد.

مذاکرات هسته‌ای اهرمی برای فشار از جانب ایران، حمایت از متجاوز، اقرار به برتری انصار الله

لیتنن ادامه می‌دهد: ایران با اهرمی که از طریق مذاکرات هسته­‌ای به دست آورده است، در عملکرد خود در یمن احساس جسارت بیشتری می­کند. با این وجود، من از موضع مستحکم کشورهای حوزه خلیج فارس علیه ایران و پیشروی آن ها در یمن تقدیر می‌کنم. علیرغم عملیات این کشورها، حوثی­ها به طور واقعی کنترل قسمت­های بیشتری از خاک یمن را پس از این عملیات به دست گرفته­‌اند. سفارت ما در یمن بسته شده است و پرسنل ما از خاک این کشور خارج شده‌اند و دیگر دولتی با نام هادی که بتوان از آن سخن گفت وجود ندارد.

نگرانی از قدرت گیری بیشتر القاعده

القاعده در شبه جزیره عربستان، از وخامت اوضاع در یمن و جنگ بهره برداری می­کند و ما دید اندکی نسبت به عملکرد این گروه داریم. من نگران فعالیت القاعده شبه جزیره عربی (AQAP) هستم. این گروه کنترل شرق یمن را در دست گرفته و تقریباً آزادانه در حال سربازگیری و آموزش است. فراموش نکنید که القاعده شبه جزیره عربی مسئول حملات پاریس در اوایل سال جاری و همچنین حمله به یک زندان و آزادسازی صدها زندانی از جمله یکی از مقامات ارشد القاعده بوده است. رهبر القاعده در شبه جزیره‌­ی عربستان، از پیروان بن‌لادن بوده و به دنبال انجام حملات به اهداف غربی از جمله به خاک ما، ایالات‌متحده است.

اشاره به حضور ناوشکن ایرانی در خلیج عدن

بنابر گزارشات رسیده، ایران نیز در راستای انجام بازی قدرت، یک ناوشکن به نزدیکی یمن که یکی از مهم ترین خطوط کشتیرانی در خلیج عدن به شمار می­آید، گسیل داشته است. این منطقه دروازه‌­ی میان اروپا و خاورمیانه بشمار می­‌آید و به ایران نمی­‌بایست اجازه داده شود تا به تنش­ها دامن زده و یا موجب اخلال در خطوط کشتیرانی شود.

از اشتباهاتمان در سوریه عبرت بگیریم

بااین‌حال، ما شاهد هستیم که دولت به ارتکاب اشتباهاتی مشابه آنچه در سوریه انجام داده است، ادامه می­دهد؛ و درست همانند سوریه، امروز یمن به واسطه دشمنی و دخالت­های ایران، در یک ناآرامی و آشوب تمام عیار در مقیاسی گسترده به سر می­برد؛ اما ما می­بایست پیش از آنکه این اوضاع آشفته بیشتر از کنترل خارج شود، با بهره­‌گیری از درس­هایی که در سوریه گرفته‌ایم، از یک استراتژی جامع در برخورد با بحران یمن استفاده نماییم.

اشاره به عدم راه‌حل سیاسی در یمن از منظره نماینده امریکا

بر اساس طرح کشورهای حوزه خلیج فارس و با توجه به آنکه از سرگیری کنفرانس گفتگوی ملی در اوایل سال 2014 بدون توجه و پرداختن به موضوعات اساسی با شکست مواجه گشت، هیچ گونه راه‌حل سیاسی برای این بحران وجود نخواهد داشت. حوثی­ها به دلیل عدم وجود منافع از انتقال قدرت در یک دولت متمرکز، تمایلی به مشارکت در گفتگوی ملی نداشتند.

نتیجتاً، حوثی­ها از گفتگوی ملی عقب نشینی کردند و اکنون آن­ها صنعا و دیگرمناطق یمن را تحت کنترل خود درآورده‌­اند؛ بنابراین، چرا دولت چنین می­‌اندیشد که شرایط در یمن به نحوی تغییر کرده است که اجازه­‌ی انجام آشتی را مهیا می­سازد؟

بنابراین، امروز امیدواریم تا از دولت بشنویم که ما اکنون از طرحی جامع در جهت چگونگی دستیابی به راه‌حل سیاسی برخورداریم تا اینکه با وجود شکاف­های اخیر در توانایی­های خود در بخش اطلاعاتی و ضد ترور در یمن و همچنین وضعیت انسانی رو به وخامت، تنها به حمایت از فرآیند آشتی بسنده کنیم؛ زیرا که اگر ما در یمن همانند آنچه در سوریه انجام دادیم، عمل نماییم، بنابراین ما شاهد بحرانی مشابه آنچه در سوریه رخ داده است – جنگ بی پایان، شدت گیری بحران انسانی و افزایش قدرت ایران در منطقه- خواهیم بود.

جرالد ای کانلی[5]/ دموکرات:

دفاع از اوباما

بی ثباتی در منطقه تقصیر هیچ دولتی نیست. سؤال ما باید این باشد که درحالی‌که هیچ راه‌حل مناسبی وجود ندارد، چگونه و چه واکنشی از خود نشان دهیم؟ چگونه عمل نماییم تا کمترین آسیب را ببینیم؟ چطور حضور خود را محدود نماییم؟ چگونه به طور غیر مستقیم و به گونه ای مثبت بر نتایج اثر گذاریم؟

من فکر نمی­کنم که طرح انتقادهای بی­مورد بر دولت در رابطه با سیاست­های اعمالی در عرصه جهانی و به طور ویژه در رابطه با این منطقه مفید واقع شود.

استیو شابوت[6]/ جمهوری‌خواه:

درست است که مشکلات یمن از سالها قبل وجود داشته است اما باید توجه داشت که این مشکلات در دوران مسئولیت دولت کنونی آمریکا بدتر شده است. دولت کنونی آمریکا مدعی است عملکردش در یمن موفقیت آمیز بوده اما می بینیم که وضع یمن به هرچیزی شبیه است به غیر از موفق بودن. مشکل نگران کننده نقش ایران در این زمینه است. ایران در حال حاضر حدود چهار تا پنج پایتخت کشورهای منطقه را در کنترل خودش دارد. این وضع بسیار خطرناک است.

جُو ویلسون[7]/ جمهوری‌خواه:

من با توجه به اهمیت امنیت ایالات‌متحده و متحدانش، مشخصاً در رابطه با خروج آمریکا از یمن نگران هستم. من همچنین درباره­ی لیبی، فروپاشی آن، قتل­های به وقوع پیوسته در بن غازی همزمان با رشد و توسعه­ی داعش در این کشور، شکست توافقنامه وضعیت نیروها با عراق که به بی­ثباتی در عراق می­انجامد، نگران هستم؛ و در پایان من بسیار نگران آشوب و جنگ داخلی در سوریه هستم. خطوط قرمز ادعایی رئیس جمهور، به وضوح از هیچ اعتباری برخوردار نیست.

دیوید سیسیلینی[8]/ دموکرات:

ایالات‌متحده از زمان انتقال دولت در سال 2011 در یمن، تقریباً 900 میلیون دلار را جهت حمایت از عملیات های ضد ترور، آشتی سیاسی، کمک های انسان دوستانه و اقتصادی به این دولت کمک نموده است.

لوئیس فرانکل[9]/ دموکرات:

خوب، ما شنیده­‌ایم که تعدادی از همکاران ما در اینجا، حمایت ایران را از نیروهای حوثی را به مثابه تلاش دیگر ایران برای افزایش قدرت، توصیف می­‌کنند – من نیز به این ارزیابی علاقه مندم.

گفته شده است که حوثی­ها نزدیک به هزار سال بر شمال یمن حکومت کرده­‌اند و اکنون نیز برای دهه هاست که با روابط مستحکمی که با رژیم پیشین دارند، در جستجوی راه‌حلی برای بازپس‌گیری حاکمیت آن هستند- بنابراین من امیدوارم در صورت تمایل شما، مداخلات ایران در یمن را در سطحی گسترده تر مورد بحث قرار دهید.

و فقط می خواهم این سؤال را به بحث حاضر اضافه کنم که تا چه میزان ایران کنترل حوادث یمن را در دست دارد؟ آیا این کمک بیش از کمک­های مالی، تسلیحاتی است و یا نیروهای ایرانی به طور واقعی مستقیماً همچون آنچه ما در سوریه و عراق شاهد آن بوده­ایم، وارد عمل شده‌­اند؟

تئودور دو اچ[10]/ دموکرات:

تأکید بر آزمودگی حوثی ها

حوثی­ها به خوبی آموزش دیده­اند، به خوبی تأمین مالی می­شوند و جنگجویان با تجربه آن در سال 2009 با دولت یمن و عربستان سعودی در جنگ بوده­‌اند.

اکنون، کارشناسان و تحلیل­گران بسیاری در رابطه با میزان عمق روابط ایران با حوثی­ها نوشته­اند. برخی بر این ادعا هستند که در رابطه با این روابط اغراق شده است زیرا در حالی که حوثی­ها از حمایت ایران استقبال می­کنند، ولیکن آن­ها همچون حزب الله، نماینده و بازیگر تام ایران در یمن به شمار نمی‌­آیند.

برخی دیگر نیز می­گویند که ایالات‌متحده در گذشته به میزان عمق سطح حمایت ایران از حوثی­ها و یا آنچه انگیزه­‌های واقعی ایران در حمایت این گروه به شمار می­‌آید، پی نبرده است.

تأکید بر نفوذ و نقش ایران

شاید تمام عیارترین گستره دخالت ایران در یمن همچنان ناشناخته باشد، اما همان­گونه که هفته گذشته جان کری وزیر امور خارجه گفت، به طور مشخص از ایران کمک هایی به یمن فرستاده می­شود. تعدادی جنگنده هر هفته در حال پرواز در خاک یمن هستند، ما این جنگنده­ها را ردیابی کرده­ایم. ما به خوبی به حمایت ایران از حوثی­ها آگاه هستیم. ایران باید بداند که ایالات‌متحده در مقابل بی ثبات شدن منطقه و درگیر شدن مردم در جنگی آشکار در سراسر خطوط و مرزهای بین المللی سایر کشورها، لحظه­ای ساکت نخواهد ماند.

حمایت امریکا از حملات سعودی‌ها

سؤال نگران­کننده­ای که فکر می‌کنم امروز به بررسی آن می­پردازیم این است که آیا منازعه در یمن نشانه­ای از یک رقابت قدرت بزرگ‌تر در منطقه خلیج (فارس) است. اکنون مداخله نظامی به رهبری عربستان سعودی در هفته سوم به سر می‌برد. ایالات‌متحده منابع و امکاناتی فراهم ساخته است تا از شرکای منطقه­‌ای که در این عملیات مشارکت دارند، حمایت نماید.

خانم رئیس، من خاطر نشان می‌کنم که این کمک، نمونه‌­ای از آن چیزی است که ما می­بایست در نزدیک‌ترین همکاری امنیتی با دوستان خلیج (فارس) در رویارویی با فعالیت­های بی­ثبات کننده ایران در منطقه انجام دهیم.

اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب درباره یمن و سعودی‌ها

ایران در واکنش به این اقدام، در حال فرستادن یک ناوگان کوچک به خلیج عدن است و هفته گذشته، در رسانه­ های جمعی، رهبر ایران شخصاً به عربستان سعودی و وزیر دفاع آن حمله نمود و اظهار داشت که جوانانی بی­ تجربه زمام امور را در این کشور گرفته­ اند که در حال جایگزین کردن بربریت به جای کرامت هستند.

تأکید بر اهمیت یمن در منافع ملی امریکا

به عنوان اعضای کنگره، اغلب از سوی موکلین ما این سؤال از ما پرسیده می­شود که چرا ایالات‌متحده می­بایست در آنچه در منطقه خاورمیانه رخ می­دهد، دخالت نماید. آن­ها به ما می­گویند سال­ها منازعه با مداخله ایالات‌متحده حل نخواهد شد؛ اما یمن یک نمونه آشکار از منافع ملی ایالات‌متحده به شمار می­آید.

جرالد ام فیریستین[11] معاون دستیار وزیر امورخارجه آمریکا در امور خاورنزدیک و سفیر پیشین آمریکا در یمن:

در طی هفته گذشته 4-11 آوریل، من به همراه معاون وزیر خارجه، آنتونی بلینکن به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عمان سفر نمودیم. به عنوان بخشی از رایزنی­های خود با رئیس جمهور هادی و اعضای تیم وی، وزرای کشور، دفاع و خارجه عربستان سعودی، وزیر امورخارجه امارات و سایر مقامات عالی­رتبه وزارت خارجه و دفاع امارات و همچنین وزیر امور خارجه عمان و معاون وی دیدار نمودیم.

اقرار به عزم متجاوزان در دستیابی سریع به پیروزی

در تمام این ملاقات­ها ما به درجه گسترده‌­ای از ثبات در اراده آن­ها برای انجام عملیات طوفان قاطع جهت دستیابی به یک نتیجه سریع و موفقیت آمیز پی بردیم تا از این طریق از دستیابی احزاب دخیل در منازعه به اهداف خود از طریق خشونت و زور جلوگیری شود. در این راستا، چارچوبی برای بازگشت تمامی طرف­های درگیر به میز مذاکرات که به تعهد آشکار و قابل اثبات آن­ها برای اجرای موافقت­نامه و اتمام انتقال سیاسی بر اساس طرح ابتکاری شورای همکاری خلیج فارس، نتایج کنفرانس گفتگوی ملی و قطعنامه­‌های قابل اجرای سازمان ملل می‌انجامد، تدوین می‌گردد.

ایران حمایت مالی، تسلیحاتی، آموزشی و اطلاعاتی به حوثی­ها را گسترش داده است. در هفته‌­ها و ماه­های اخیر که حوثی­ها وارد صنعا شده و دولت قانونی را ابتدا مجبور به استعفا و نهایتاً به فرار از پایتخت نموده‌اند، به وضوح گسترش قابل توجه دخالت­های ایران در امور داخلی یمن را، مشاهده نموده­‌ایم.

ایلیانا راس لیتنن/ امریکا اطلاعات مکانی حملات هوایی را در اختیار سعودی‌ها قرار می‌دهد:

دولت تاکنون کمک­های لجستیکی محدودی را به ائتلاف به رهبری عربستان سعودی نموده است. ما منتظر هستیم تا اطلاعات مورد نیاز آن­ها همچون مکانی را که آن­ها باید مورد اصابت قرار دهند، در اختیارشان قرار دهیم. همچنین دولت امیدوار است تا به یک راه‌حل سیاسی بدون بهره‌­گیری از استراتژی جامع خود در منطقه دست یابد؛ بنابراین ضرورتاً ما منابع سیاست خارجی خود در قبال یمن را از طریق عملکرد شورای همکاری خلیج فارس، ایران و کشورهای حوزه­‌ی خلیج (فارس) تأمین می­‌نماییم.

فیریستین/ تلاش امریکا برای ارتباط با حوثی ها:

حوثی­ها تاکنون از فرصت تعامل با ما خودداری کرده­‌اند. با این وجود، ما قادر بوده­‌ایم تا از طریق واسطه­‌های گوناگون با آن­ها ارتباط برقرار کرده و پیام خود را به آن­ها برسانیم. علاوه بر این، من باور دارم که حوثی­ها از دیدگاه­ها و مواضعی که ما در رابطه با موضوعاتی که همه چیز را به سال­های اوایل قرن بیست و یکم برمی­گرداند، اتخاذ کرده­‌ایم آگاهی کامل دارند.

ما شنیده­ایم که برخی از مردم یمن و دیگران چنین می­اندیشند که آنچه ما در جستجوی آن هستیم، بازگرداندن جنگجویان یمنی عضو داعش به یمن است که پیش‌تر در سوریه و عراق در حال فعالیت بوده­‌اند، اما من فکر می‌کنم که این موضوعی است که من نمی­­توانم در این لحظه مورد تائید قرار دهم.

ما هیچ‌گونه شاهد مستقیمی دال بر اینکه تجهیزاتی که پیش‌تر فراهم کرده­‌ایم در اختیار حوثی­ها و یا دیگر عناصر قرار گرفته است، نداریم. تعدادی گمانه زنی در این رابطه در مطبوعات مطرح شده است که به دلیل نداشتن اطلاعات مستقل، نمی‌توانیم آن را مورد تائید قرار دهیم.

ایلیانا راس لیتنن:

ما شاهد گزارش­هایی هستیم در رابطه با اینکه نیروهای ائتلاف در امتداد مرز عربستان- یمن گرد آمده اند و اینکه تعدادی از نیروهای سعودی وارد خاک یمن شده‌اند. آیا شما انتظار دارید تا نیروهای زمینی ائتلاف شورای همکاری خلیج (فارس) را در یمن ببینید؟ نقش مصر در این عملیات چیست؟ و نقش ایالات‌متحده در چنین سناریویی چیست؟

پاسخ فیریستین:

تا این لحظه طرحی برای حمله زمینی وجود ندارد

طبق مذاکرات ما با همتایان خود در ریاض و ابوظبی در هفته گذشته، من فکر می‌کنم آنچه ما فهمیدیم این است که آن­ها در این لحظه به طور واقعی هیچ‌گونه طرحی برای حضور نیروهای زمینی خود در خاک یمن ندارند. همان طور که شما گفتید، آن­ها در حال حرکت دادن نیروهای خود به سمت مرزهای یمن هستند. ما بر این باور هستیم که این اقدام عمدتاً در جهت مقاصد دفاعی صورت گرفته است و مسلم است این چیزی است که آنها در صورت لزوم مورد توجه قرار می­دهند؛ اما در حال حاضر ما هیچ شاهدی دال بر حمله زمینی به یمن ندیده‌­ایم.

پرهیز مصر از در مشارکت در حمله زمینی

در رابطه با نقش مصر، در مذاکراتی که در جریان است، هیچ‌گونه تعهدی از سوی طرف مصری برای مشارکت در هر گونه فعالیت زمینی که ما از آن آگاه باشیم وجود نداشته است.

سؤال دو اچ:

آقای سفیر، شما اظهار نمودید که از منطقه بازگشتید و شما فکر نمی­کنید که عربستان سعودی این ائتلاف را یک کمپین با فعالیت­های نامحدود بداند. آیا شما فکر می­کنید که راه‌حل نظامی وجود دارد؟ شما گفتید که آن­ها طرحی برای شروع جنگ زمینی ندارند. آیا می­توانید پیش بینی کنید که نیروهای زمینی عربستان و ائتلاف قصد ورود به کجا را دارند؟

پاسخ فیریستین:

تحت شرایط حاضر، نه. آن­ها سناریوهای متفاوتی را مدنظر دارند. ولی با ما بسیار صادق بوده­اند و در حال حاضر قصد حمله زمینی به یمن را ندارند.تاریخ یمن نشان می­دهد که این کشور جای مناسبی برای نیروهای زمینی خارجی نیست. من فکر می‌کنم که سعودی‌ها به خوبی به این حقیقت واقف هستند.

من باور دارم که طبق مذاکرات صورت گرفته، سعودی‌ها اعتقادی به راه‌حل نظامی برای این منازعه ندارند. آن­ها همچون ما می­دانند که در نهایت تنها راه‌حل، کشاندن طرف­های درگیر به پای میز مذاکره است. قصد آن­ها این است تا نشان دهند که فعالیت­های نظامی اخیر آن­ها که یک راه‌حل نظامی برای طرف حوثی­ها یا علی عبدالله صالح به شمار می­آید، مثمر ثمر نبوده و بنابراین آن­ها نیاز دارند تا به مذاکرات بازگردند.

سؤال دواچ: گفته می­شود که امروز ایران بخشی از پیش­نویس طرح صلح را منتشر نموده است. آیا می­توانید نظر خود را در این رابطه بیان دارید؟

پاسخ فیریستین: خوب، دیدگاه من در این رابطه این است که این اقدام ایران جالب است که طرح صلحی را در پیش رو قرار داده­ که مشتمل بر چهار هدفی است که ما حقیقتاً در تلاش برای اجرای آن بودیم، درست زمانیکه حوٍثی­ها با تحریک ایران مذاکرات را ترک کرده و بحرانی انسانی که امروز ما با آن مواجهیم را خلق کردند؛ بنابراین، از نظر من اگر ایرانی­ها در رابطه با طرح صلح جدی هستند می بایست در گام نخست، ارسال تسلیحات را به حوثی­ها متوقف و به آن­ها توصیه کنند که به پای میز مذاکرات صلح بازگردند.

سؤال دواچ: آیا این منازعه در حال تبدیل شدن به یک جنگ نیابتی میان سعودی‌ها و ایران برای افزایش نفوذ منطقه­ای است؟

پاسخ فیریستین: از نظر ما، یمن در نزد سعودی‌ها از جایگاه منحصر به فردی برخوردار است و این امر به تهدید مرزهای کشور عربستان مرتبط است که می­تواند به طور غیر قبال مقایسه­ای با سایر موقعیت­های تهدید زا برای این کشور تهدید کننده باشد. البته در منطقه خلیج (فارس) نیز این نگرانی وجود دارد و ما از سوی شرکای خود در این منطقه در رابطه با وضعیت سوریه و عراق و همچنین نگرانی درباره تحولات در لبنان و سایر نقاط منطقه شنیده­ایم. من فکر می‌کنم که ادراک ما در رابطه با وضعیت یمن، یک موقعیت متفاوت و بسیار تهدید کننده تر از سایر نقاط منطقه است.

سؤال ویلسون: من حقیقتاً رابطه مستقیمی را میان مذاکرات و آنچه در حال حاضر در یمن می­گذرد می­بینم و آن عدم وجود اطمینان است. رژیم ایران اظهار می­دارد که هیچ گونه حضور، حمایت و منافعی در این رابطه ندارد، سپس همان گونه که اشاره شد، یک ناوگان از کشتی­های این کشور در سواحل یمن حضور می­یابند. با این عدم اطمینان اثبات شده و با توجه به انکار ایرانی­ها درباره­ی توسعه توانایی هسته­ای در حالی که آن­ها در حال احداث سامانه موشکی هستند، من نمی­توانم تصور کنم که ما اطمینان را جایگزین بی­‌اعتمادی کنیم. آیا شما ارتباط این عدم اطمینان را متوجه می­شوید؟

پاسخ فیریستین: خوب من فکر می‌کنم که به طور جدی، رفتار ایران از نزدیک تحت نظارت است و فکر نمی­کنم که دولت قصد داشته باشد تا با هرآنچه ایران می­گوید به این کشور اطمینان نماید. موضوع مهم ایجاد یک سیستم بسیار مستحکم از تحقیقات است تا ما را قادر سازد در صورت تقلب و یا نقض شرایط توافقات صورت گرفته، آن را دریابیم؛ بنابراین من فکر می‌کنم هیچ اطمینانی در این رابطه وجود ندارد.

سؤال تد یوهو[12]/ نماینده جمهوری‌خواه:

چه نشانه‌­های هشدار دهنده­‌ای پیش از سقوط دولت هادی وجود داشت؟ اکنون ما اوضاع را چگونه می­بینیم؟ آیا شما می­دانستید که چنین اتفاقی در شرف وقوع است و یا اینکه این رخداد به نوعی غیر منتظره بود؟

پاسخ فیریستین:

من فکر می‌کنم که نگرانی­ها و نارضایتی­های قانونی و به‌حق حوثی­ها به دلیل نوع و شیوه­ی برخورد با آن­ها طی سالیان متمادی، به خوبی قابل درک بود و این امید وجود داشت که آن­ها از طریق مذاکرات و اجرای طرح پیشنهادی شورای همکاری خلیج (فارس) و سهم بیشتری از ساختار سیاسی بتوانند با شرایط این کشور انطباق و سازگاری یابند.

سؤال تد یوهو[13]/ نماینده جمهوری‌خواه:

آیا انتصاب خالد بحاح به عنوان معاون رئیس جمهور، می­تواند حوثی­ها را که در جستجوی نمایندگی در دولت هستند را قانع نماید؟ بخش دیگر این سؤال این است که آیا انتصاب آقای بحاح، در صورت بازگشت رئیس جمهور هادی به قدرت می­تواند، تأثیرگذاری وی را به عنوان رئیس جمهور تضعیف نماید؟

پاسخ فیریستین: انتصاب خالد بحاح به عنوان نخست وزیر، بخشی از اصول موافقت نامه­‌ای بود که برای حل اولین رویارویی با حوثی­ها در سپتامبر گذشته به امضاء رسید. آن­ها انتصاب وی را به عنوان نخست وزیر پذیرفتند اما یک یا دو روز پیش از آنکه وی به عنوان نخست وزیر معرفی گردد به مخالفت با وی برخاستند البته نه به دلیل اینکه درباره وی نگران هستند، من فکر می‌کنم بحاح کسی است که عموماً در داخل یمن مورد احترام است، علت این مخالفت فرایندی بود که به انتصاب وی منجر گردید.

ما فکر می­کنیم که آقای بحاح فردی قابل قبول برای تمامی قشرهای جامعه یمن است و اینکه وی بتواند مشروعیت دولت هادی را تضعیف نماید، غیرمحتمل می­دانیم. در حقیقت وی تکمیل کننده روندی است که رئیس جمهور هادی برای انجام آن در طولانی مدت مورد تشویق قرار گرفته بود.

سؤال یوهو: با توجه به شرایط این منازعه که شما به وضوح شاهد آن هستید، آیا فکر می‌کنید که رئیس جمهور هادی به کشور بازگردند و آن را مجدداً اداره نماید؟

پاسخ فیریستین: من فکر می‌کنم هم ایالات‌متحده و به طور گسترده­تر، جامعه بین­‌المللی همچنان رئیس جمهور هادی را به عنوان رئیس جمهور مشروع این کشور به رسمیت می­شناسند. اینکه دقیقاً چه چارچوبی می­تواند وی را به صنعا بازگرداند، قابل مذاکره است و در صورتی که چارچوب­ دیگری که برای یمنی­ها مورد قبول واقع شود، وجود داشته باشد، برای ما نیز قابل قبول خواهد بود.

یوهو: ما می‌دانیم که ایران برای مدت زمان طولانی بر حوثی­ها تأثیرگذار بوده است. آیا شما فکر می­کنید که دخالت ایران در این منازعه پررنگ­تر و گسترده‌­تر از گذشته است؟

فیریستین: بله.

یوهو: شما شاهد این افزایش نفوذ بوده‌اید؟

فیریستین: بله.

یوهو: آیا شما احساس کرده­اید که با توجه به مذاکرات هسته‌­ای در جریان با ایران، فعالیت­های این کشور در یمن نیز افزایش یافته است؟ آن­ها بیش از پیش جسور شده­‌اند؟

فیریستین: ما باور داریم که یک تعداد فاکتور از جمله تعاملات این کشور با بخش دیگری از منطقه و همچنین وجود ضعف و بی نظمی در جامعه سنی مذهب، موجب ایجاد احساس برتری در ایران گردیده و ایرانیان ممکن است جسورتر شده باشند؛ اما من فکر می‌کنم مذاکرات هسته­‌ای در این رابطه فاکتور تأثیرگذاری نیست.

اقرار به افزایش نفوذ ایران در منطقه و امریکای لاتین علی رغم تحریم ها

یوهو: برای من جالب است که ایرانیان نفوذ خود را توسعه داده و بر بیش از چهار پایتخت جهان تسلط یافته­اند و ما شاهد تأثیر بسیار گسترده آن­ها در ونزوئلا هستیم، این درحالیست که آنها در تمام این مدت تحت فشار تحریم ها بوده و از نظر داخلی نیز ظاهراً با چالش­هایی مواجه بوده­اند، بااین‌حال ما شاهد نفوذ بیشتر این کشور هستیم. ایران تنها 800 میلیون دلار را صرف هزینه­ی خرید سامانه دفاع موشکی از روسیه نموده­ است و این شرایط همانند شرایط کشوری نیست که با محدودیت­های مالی و یا مشکلاتی برای حضور در عرصه جهانی مواجه است. من فکر می‌کنم گام برداشتن به سوی جلو و نشان دادن این نوع از رهبری در منطقه از سوی ایران، به طور مسلم از آن نوع رهبری نیست که ما خواهان آن باشیم و تأثیری که ما به همراه عربستان سعودی داریم می­تواند تأثیرگذارتر و قدرتمندتر باشد. نظر شما در این رابطه چیست؟

فیریستین: خوب، مسلماً، این چیزی است که ما خواهان آن هستیم. شما می­دانید، اکنون ما به توافق هسته­ای دست یافته­ایم که می­تواند به طور بالقوه به امنیت و ثبات منطقه یاری رساند. مسلماً، حمایت ما از عربستان و ائتلاف تحت رهبری این کشور با نام عملیات طوفان قاطع، اصل و فرصتی مهم برای ما بشمار می­آید تا از این طریق به دوستان خود در منطقه نشان دهیم که تعهد ما نسبت به امنیت و ثبات آن­ها علیرغم مذاکرات هسته­ای و چارچوب توافقات، متأثر نگردیده و ما به رویارویی و به چالش کشاندن فعالیت­های ایران در صورتی که بر منطقه تأثیر منفی بگذارد ادامه خواهیم داد.

گریس منگ[14]/ دموکرات:

سؤال من این است که به نظر می­رسد ترکیه و پاکستان حمایت اولیه خود را از این عملیات اعلام داشته­‌اند. آیا ممکن است در این رابطه صحبت کنید وآیا شما پیش­بینی می­کنید که این ائتلاف نوظهور اعراب در فراتر از یمن نیز به طور مؤثر عمل نماید؟

فیریستین: من فکر می‌کنم این موضوع برای ترکیه و پاکستان پیچیده­‌تر است. من با موقعیت پاکستان بیش از ترکیه آشنایی دارم. پاکستان مرزی طولانی با ایران دارد و روابطی مهم میان پاکستان و ایران حکم فرماست که درست به مانند اهمیت ارتباط پاکستان با عربستان است. وضعیت حاضر در یمن یک موقعیت و مسیر رو به جلو برای آن­ها در جهت مشارکت به حساب می­آید. مقامات پاکستانی به طور علنی اعلام داشته­‌اند که در صورت بروز هرگونه تهدید علیه عربستان سعودی، پاکستان کاملاً به حمایت از این کشور متعهد خواهد بود؛ اما موضوع یمن برای مقامات پاکستانی کمی پیچیده­‌تر به نظر می­رسد و احتملا موضوعی سیاسی در درون پاکستان تصمیم گیری در این رابطه را به شدت مشکل ساخته است. (وی در رابطه با احتمال گسترش حوزه عمل ائتلاف توضیحی نداد).

فیریستین ادامه داد متأسفانه اکنون به دلیل تغییر وضعیت درونی یمن، ما شاهد از دست دادن دستاوردهایی هستیم که در فاصله سال­های 2014-2012 قادر به حصول آن­ها بودیم. به همین دلیل است که شروع مجدد مذاکرات سیاسی که از طریق آن دولت قانونی مجدداً در صنعا ایجاد گردد برای ما از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا که این دولت بار دیگر با ما در جنگ علیه سازمان­های تندروی خشن همکاری خواهد نمود.

علی رغم هزینه 900 میلیون دلاری، امریکا به اهداف خود در یمن دست نیافته است

یوهو: ما از سال 2011 در حدود 900 میلیون دلار سرمایه­گذاری کرده­ایم اما به نظر نمی‌رسد که به اهداف سیاست خارجی خود دست یافته باشیم. از نظر شما آیا سیاست خارجی ایالات‌متحده در کشوری چون یمن به گونه­ای هدایت شده است که به نتایج مورد نظر خود دست یابید؟

فیریستین: سؤال خوبی است؛ اما در جایی چون یمن ما می­بایست محدودیت­های موجود در جوامع آن را شناخته و این حقیقت را بپذیریم که اگر درصدد ایجاد یک تمایز هستیم، این روند یک سرمایه گذاری بلند مدت از سوی ما خواهد بود. مایه تأسف است که یمن دچار چنین تغییر و دگرگونی شده است؛ اما من فکر می‌کنم وضعیت موجود در این کشور قابل جبران است. با برخی تلاشها از جانب ما و بقیه جامعه بین­المللی، می­توانیم یمن را به مسیر خود بازگردانیم و سپس با ماندن در کنار این کشور به مردم آن در راه دستیابی به نتیجه­ای مطلوب یاری رسانیم.

اندیشکده راهبردی تبیین