روزهای نخست شهریورماه 1393 خبری به نقل از پایگاه بلومبرگ منتشر گردید مبنی بر اینکه طبق گزارش پنتاگون به کنگره امریکا، راهبرد نظامی ایران دفاعی است. طبق ادعای بلومبرگ، وزارت دفاع آمریکا در گزارشی که به دستور کنگره درباره ایران تهیه کرده، نوشته است: راهبرد نظامی ایران دفاعی است وبا هدف دفع حملات اولیه، اقدام تلافی جویانه علیه متجاوز، تاکید بر یک راه حل دیپلماتیک و پرهیز از دادن امتیازات عمده طراحی شده است.
در چکیده این گزارش که در پایگاه خبری بلومبرگ انتشار یافته، آمده است: دولت ایران برخی از تاکتیک های خود را تعدیل کرده است و پیام رسانی استراتژیک تهران در مورد توانایی های نظامی خود از طریق رسانه های گروهی، از زمان روی کارآمدن حسن روحانی آرام تر بوده است و تبلیغ گسترده در باره رزمایش های عمده که پیش از این امری عادی بود، کمتر شده است.
اما آنچه که در کنار این خبر حائز اهمیت بود اظهارات کنت کتزمن (Kenneth Katzman) تحلیلگر امور خاورمیانه «سرویس پژوهشی کنگره آمریکا» درباره این خبر بود، وی در این زمینه به بلومبرگ گفت که گزارش های قبلی پنتاگون درباره مقاصد و توانایی های ایران پیوسته مشکوک بوده است! وی در ادامه می افزاید: این ارزیابی معقول تر است و به ایران بابت تعدیل رویکرد خود برای کاهش بدگمانی های بین المللی اعتبار می دهد.
این کارشناس امورخاورمیانه از اینکه وزارت دفاع امریکا دکترین نظامی ایران را دفاعی توصیف کرده، ابراز شگفتی می کند و می گوید: «هرگز ندیده ام وزارت دفاع یا آژانس های دیگر آمریکایی در این مورد که ایران دفاعی است یا تهاجمی این چنین کوتاه بیایند و مسلما با لحن گزارش های پیشین بسیار تفاوت داشته و ملایم تر است.»
اما به راستی این که پنتاگون راهبرد نظامی ایران را دفاعی ارزیابی کرده و جناب کتزمن آن را نشانه تعدیل رویکرد ایران دانسته است قبلا سابقه نداشته یا صرفا یک عملیات روانی است؟!
در ادامه مروری خواهیم داشت به برخی اظهارات و اسناد مقامات و دستگاه های امنیتی اطلاعاتی امریکا در سالهای گذشته (سال های اوج ایران هراسی) و تفسیر آنها از راهبرد نظامی ایران:
در 27 فوریه 2008 ژنرال مایکل دی. می پلز رئیس «اداره اطلاعات و امنیت دفاعی آمریکا» خطاب به «کمیته نیروهای مسلح سنا»ی آمریکا درجلسه ای با موضوع تهدیدات امنیت ملی امریکا بر دکترین دفاعی ایران اشاره داشته و صریحا ابراز می دارد که قوای نظامی ایران اساسا در جهت دفاع از تهدیدات خارجی ناشی از دشمنان منطقه ای و فرامنطقه ای همچون امریکا طراحی شده است[i]. وی یک سال یعد نیز در جلسه مزبور دقیقا همین اظهارات را بیان می دارد[ii].
در 14 آوریل 2010 ژنرال رونالد بورگس ریاست سازمان اطلاعات دفاعی ارتش ایالات متحده سخنرانی در کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا چنین می گوید:
“حکومت ایران راهبردی امنیتی را دنبال می کند که هدف آن «بازدارندگی» در برابر هر گونه تهاجم نظامی به قلمرو سرزمینی و ارتقای توان نظامی ایران در سطح منطقه است. ایران سال هاست که به نشر و ترویج و نهادینه سازی دکترین «ارتش 20 میلیونی» و نبرد نامتقارن به مثابه بازدارنده های هر دشمن متجاوز احتمالی پرداخته است.
راهبرد نظامی ایران برای «دفاع» در برابر تهدیدهای خارجی به ویژه از ناحیه ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی طراحی و تدوین شده است. مبانی راهبرد نظامی ایران شامل بازدارندگی، اقدامات تلافی جویانه نامتقارن و جنگ فرسایشی است. ایران قادر به اجرای عملیات تهاجمی محدود با توسل به برنامه راهبردی موشک های بالستیک و نیروهای دریایی است.”
در اوریل 2010 وزارت دفاع امریکا در گزارشی با عنوان «قدرت نظامی ایران» اذعان داشت اولویت راهبرد امنیتی ایران بازدارندگی است و استراتژی نظامی ایران بر اساس دفاع در برابر تهدیدات خارجی یا «تهدیدات سخت» در برابر امریکا و رژیم صهیونیستی طراحی شده است. در گزارش پنتاگون در قسمتی تحت عنوان «دکترین نظامی ایران» صریحا بر دفاعی بودن راهبرد نظامی ایران اشاره می شود.
در فوریه 2011 «جیمز کلاپر» رئیس «آژانس امنیت ملی آمریکا» اعلام داشت ایران درحال تقویت قدرت بازدارندگی خود در برابر تهدیدات امریکا و اسرائیل است. همچنین ژنرال بورگس در مارس 2011 در جلسه استماع کمیته اطلاعات سنا، عنوان داشت: “آژانس اطلاعات نظامی امریکا با اطمینان ابراز می دارد بسیار بعید است ایران به سمت درگیری یا تحریک عامدانه کشوری دست زند.”
کلاپر و بورگس در سال 2012 نیز در سخنانی جداگانه مجددا بر دفاعی بودن برنامه های نظامی و راهبرد بازدارندگی ایران اعتراف می کنند.
کلاپر در گزارش 2013 خود به سنای امریکا بیان می دارد ایران حتی در توسعه فناوری موشکی خود نیز به عنوان قسمتی از استراتژی بازدارندگی خود می نگرد.
Tehran views its conventionally armed missiles as an integral part of its strategy to deter—and if necessary retaliate against—forces in the region, including US forces.
در مجموع و با توجه به گزارش های سال های گذشته مهمترین دستگاه ها و مقامات امنیتی و دفاعی امریکا می توان نتیجه گرفت که تاکید بر دفاعی بودن راهبرد نظامی ایران، اعتراف جدیدی نیست و نمی توان آن را با تغییر رویکرد ایران مرتبط دانست و یا آن را تغییر یا تعدیل سیاست امریکا در قبال ایران ارزیابی نمود.
در عین حال تعجب آقای کتزمن از گزارش اخیر در عین آگاهی کامل وی از گزارشات و اظهارات راجع به ایران، حکایت از یک عملیات روانی در جهت ایجاد اشتباه محاسباتی در تصمیم گیران کشورمان دارد و هیچگونه ملایمتی در گزارش مورد ادعا نسبت به گزارش های قبلی مشابه آن دیده نمی شود.
